Орта Азиядағы тұрақты интернетке кепіл болайық: сарапшы Тоқаевтың тапсырмасын бағалады
Бүгін, 2 қыркүйекте Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев ұлтқа жыл сайынғы Жолдауын жариялады. Атап айтқанда, ол еліміздің егемендігіне әсер ететін маңызды фактіге - халықаралық интернет-өткізгіштерге назар аударды. Мемлекет басшысы Каспий теңізінің түбімен Ресейді айнала өтетін талшықты-оптикалық байланыс желісін төсеуді мүмкіндігінше тезірек аяқтауды тапсырды. Digital Rights Center Qazaqstan заң фирмасының сарапшысы, Қазақстандағы Internet Freedom бастамасының құқық қорғаушысы Елжан Қабышев Taspanews.kz тілшісіне жаңа трансшекаралық кабельдің Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл Орталық Азия үшін қаншалықты маңызды екендігі туралы айтты.
Еске салсақ, бүгінгі таңда халықаралық магистральдық интернет-жол өткелдерінің картасына сәйкес Қазақстан және Орталық Азияның басқа да елдері "қолайсыз жағдайда" тұр. ҚР халықаралық магистральдық интернет өткізгіштерінің бір бөлігі ғана, ал елдегі интернет-трафиктің негізгі үлесі Ресейден тартылатын кәдімгі талшықты-оптикалық кабельдер арқылы өтеді.
Осы жағдайға байланысты ақпараттық қауіпсіздік мәселесі туындайды. Осы орайда Ресейден тәуелді болмаудың жолын табу керек. Бүгін Мемлекет басшысы келесі жылы "қазақстандық ұзақ құрылыстардың" бірін аяқтап, Ресейдің айналып өтетін магистральдық интернет-кабель желісін салуды тапсырды.
"2025 жылы Каспий теңізі арқылы талшықты-оптикалық байланыс желісін төсеу жобасын аяқтау жоспарланған. Бұл біздің еліміз үшін халықаралық дәліздер мен трансшекаралық деректер ағындарымен байланысты цифрлық инфрақұрылымды құру тұрғысынан өте маңызды. Жалпы, телекоммуникациялық желілерді, дата-орталықтарды белсенді дамытуды жалғастыру, Киберқауіпсіздіктің әлемдік стандарттарын енгізу, біздің мамандардың құзыретін арттыру қажет",
Қабышевтің пікірінше, баламалы интернет-жол өкізгішінің құрылысын аяқтау – цифрлық егемендіктің маңызды кезеңі болмақ.
"Каспий теңізінің түбінен өтетін кабель туралы алғаш сөз бірнеше жыл бұрын болған. Оны құруға келісімдерге қол қойылды, алайда құрылыс үнемі кейінге қалдырылды. Республика басшысының Жолдауының арқасында "жаңа-ескі " өткел аяқталар",
Сарапшы Ресей интернет-кабельдерінің жұмысында "штаттан тыс" жағдайлар болғанда қазақстандық пайдаланушылар желіні кедергісіз пайдалана алатынын атап өтті.
"Жаңа магистральдық кабельмен Қазақстан Орталық Азияның барлық елдері үшін тұрақты интернеттің кепілі болады",
Қабышев Қазақстанға жаңа магистральдық кабель Еуропадан Қара теңіз түбімен, содан кейін Грузия мен Әзірбайжан арқылы өтетінін айтты.
Бұған дейін интернет-қауіпсіздік саласындағы сарапшы, Интернетті қорғау қоғамының директоры Михаил Климарев Taspanews.kz редакциясына мұндай өткелдерді теңіз түбіне төсеу қиын емес екенін айтқан. Сонымен қатар, Каспий теңізі өте тыныш. Осылайша, бұл фактор кабельдің қауіпсіздігіне оң әсер етеді.
Еске салсақ, Taspanews.kz редакциясы үлкен зерттеу жұмысын жүргізді, онда Қазақстанның Ресей интернетіне тәуелділігі туралы мәлімет қарастырылды.
