Президент Жолдауы: Сарапшы "мал басының жалғандығы" және ҚР басқа да мәселелеріне баға берді
Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев бүгін Парламент палаталарының бірлескен отырысында ҚР халқына жыл сайынғы Жолдауын жариялады. Экономист, қаржы талдаушысы, TICKMILL халықаралық брокерлік тобының сарапшысы Арман Бейсембаев Taspanews.kz редакциясымен әңгімелесуде Президенттің жекелеген мәлімдемелеріне талдау жасады.
Аты бар, заты жоқ
Мемлекет басшысы арнайы комиссия бес миллион шын мәнінде жоқ малды анықтады деп мәлімдеді.
"Арнайы комиссия қазірдің өзінде елде жоқ 2 млн бас ірі қара және 3 млн-нан астам ұсақ мал басын анықтады. Дәл осындай фактілер өсімдік шаруашылығында да анықталды. Осы санға негізінен мемлекеттік субсидиялар бөлінген. Мұндай қылмыстық тәжірибені тоқтатып, онымен айналысқандарды жауапкершілікке тарту керек",
Арман Бейсембаев тілшімен әңгімелесуде келесіні айтты:
"Бұл бюджетті жымқыру. Бұл ескі кеңестік тәжірибе, жалған қосып жазылған мәлімет. Жаңа ештеңе жоқ. Барлығы да жалғасуда. Себебі бәрі Үкіметтің бақылауында. Тәуелсіз бизнес жоқ. Тәуелсіз бастамалар да жоқ",
"Отандық бизнеске жол беру керек"!
"Жалпы, Үкіметтің және барлық мемлекеттік органдардың міндеті – отандық бизнес пен шетелдік инвесторларға жол ашу. Олардың заңды қызметіне кедергі жасау нәтижесінде туындайтын салдар өте ауыр құқық бұзушылық ретінде қарастырылуы керек",
Бейсембаев бұл салада "бәрі мемлекетке байланысты" екеніне сенімді. Ол сондай-ақ бүгінгі күнге дейін "мемлекеттің экономикаға қатысу деңгейі нашар" деп санайды.
"Бұл Президенттің айтқаны. Отандық бизнес пен шетелдік инвесторларға жол ашу керек. Бизнеске кедергі келтіруді тоқтату керегін алға тартты. Кәсіпкерлердің заңды қызметіне кедергі жасау мемлекеттік сатқындыққа тең болуы керек деп санаймын. Отандық немесе шетелдік заңды бизнеске кедергі келтіретіндер мемлекеттік сатқын ретінде қарастырылып, сотталуы керек. Ең дұрысы опасыздық үшін жаза ату болуы керек",
Ол "жеке мүдделер елдің болашағы туралы сұрақ туғызады" деп түсіндірді.
"Егер сіз өзіңіздің жеке мүддеңізді мемлекет есебінен шешсеңіз, мемлекеттен жалақы алатын болсаңыз, бұл шын мәнінде мемлекетке опасыздық. Яғни, сіз салықтарға орындар, бюджеттер, субсидиялар бөлесіз. Сіз мұны қоғамның игілігі үшін емес, мемлекеттің игілігі үшін емес, жеке мүдделеріңіз үшін жасайсыз. Президент, әрине, бұл өте ауыр құқық бұзушылық туралы өте жұмсақ, жеңілдетілген түрде айтты",
Қаражатқа сай өмір сүру
Сондай-ақ, Тоқаев бүгін шенеуніктерді "өз қаражатына сай" өмір сүруге шақырды. Президенттің айтуынша, бұл "мемлекеттік қаржы тұрақтылығының жалғыз мүмкін рецепті".
"Сондықтан, стратегиялық тұрғыда бірінші кезектегі емес мәселелерге шамадан тыс шығындарды болдырмау керек. Өңірлердің жекелеген басшылары қосымша табыс көзін ала отырып, оны мемлекет үшін практикалық пайдасыз, екінші реттегі шаралар мен жобаларға елеусіз пайдалана бастады",
Бейсембаев Қазақстанда қазір "өсіп келе жатқан, кеңейіп келе жатқан" "бюджеттік дағдарыс" бар екенін атап өтті.
"Келесі жылы Ұлттық қордан 5,2 триллион шығарылатынын мәлімделді. Ақиқатында, мұндай сома мемлекеттік бюджетке жеткіліксіз",
Оның мәліметтеріне сай, жыл бұрын бюджет жобасына 4 триллион қаражат салынды. Бірақ нәтижесінде бұл сома өсіп, 5 триллионнан асты.
"Егер келесі жылы 5,2 триллион дайындалса, онда бұл бюджет сомасына тағы да сәйкес келмеуі мүмкін. Оны түзетуге, қайта жазуға тура келеді. Мүмкін, 6-7 триллион шығарар. Жағдай нашарлауда",
Оның айтуынша, мұндай стратегиялық міндеттер мен мәселелерді Ұлттық қор шешуі тиіс.
"Бірақ Ұлттық қор қазір стратегиялық міндеттерге емес, бюджет тапшылығын қаржыландыру үшін ақша жұмсауда",
Стратегиялық міндеттерге ол әлеуметтік мәселелерді – зейнетақы, жәрдемақы, стипендия төлеуді жатқызған. Сонымен қатар, ол шенеуніктер "бұл істі президенттің сөздерін қалай бұрмалауға болатынын біледі" деп атап өтті ол, дегенмен Мемлекет басшысы мұндай тақырыптарда "өте айқын" ойын жеткізеді.
Бейсембаев инфрақұрылымдық мәселелерді шешудің маңыздылығын айтты. Атап айтқанда, ол Президент бүгін атом электр станциясының құрылысы бойынша 6 қазанға референдум туралы жариялағанын еске салды.
