Сауда жолдары бағытын өзгертеді: Қазақстан теңіз тасымалының стратегиялық торабына айналады
Азия әлемдік саудада өз орнын нығайтуда: әлемнің ең көп жұмыс істейтін он портының тоғызы дәл осында және олардың жетеуі Қытайда шоғырланған, – деп хабарлайды Taspanews.kz энерджипром.кз сілтеме жасап.
Қазақстанда теңіз тасымалы да сенімді өсуді көрсетіп, 2024 жылдың алғашқы жеті айында әсерлі 1,6 млн тоннаға жетті, бұл өткен жылмен салыстырғанда 2,1 есе көп.
Осы қысқа мерзімде Қазақстандағы теңіз тасымалының көлемі өткен бес жылдағы жылдық көрсеткіштерден асып түскені таңқаларлық емес. Мұндай нәтиже соңғы рет 2014 жылға дейін тіркелді. Жүк айналымы да едәуір артып, 966 миллион тонна-километрге жетті, бұл 2020 жылдан бергі ең жоғары нәтиже.
Мұндай өсудің негізгі факторларының бірі Қытай мен Еуропаны байланыстыратын және Құрық пен Ақтаудың қазақстандық порттары арқылы өтетін транскаспийлік халықаралық транспорт бағытын іске қосу болды. Ақтау теңіз портында 2025 жылға қарай 300 мың жиырма футтық эквивалентті (ЖФЭ) өңдеуге қабілетті контейнерлік хабты іске қосу жоспарлануда. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2030 жылға қарай ТХТМ бойынша жүк тасымалын 500 мың ЖФЭ-ге дейін ұлғайту міндетін қойды, бұл 2022 жылмен салыстырғанда — 33,6 мың ЖФЭ-ге айтарлықтай өседі.
Осыған қарамастан, тіпті мұндай ауқымды жұмыс әлемдегі ең үлкен порттармен салыстырғанда елеусіз қалады. Мәселен, тек Шанхай порты 2023 жылы 49 миллион ЖФЭ өңдеді. Одан кейін – 39 миллион ЖФЭ бар Сингапур порты Үшінші, төртінші және бесінші орындарды Қытайдың Нинбо-Чжоушан (35,3 миллион ЖФЭ), Шэньчжэнь (26,9 миллион ЖФЭ) және Циндао (26,4 миллион ЖФЭ) порттары иеленді. 22,8 миллион ДФЭ жүк ағыны бар Оңтүстік Кореяның Пусан порты алтыншы орында. Азия аймағына жатпайтын жалғыз порт-Нидерландыдағы Роттердам 13,4 миллион ЖФЭ көрсеткішімен оныншы орында орналасқан.
Мұндай қарқынды даму жаһандық сауда ағындарының шығысқа қарай жылжуын көрсетеді. 90-шы жылдары Азия экспортының негізгі бөлігі аймақтан тыс бағытталды, бірақ қазір Азия өнімдерінің шамамен 60% - ы Азияда қалып, әлемдік сауда векторының өзгеруін растайды.
